Пасха

Солнце жмурится с небес,
Землю освещает,
Этот праздник людям всем
Счастье предвещает.

Словно чудо из чудес,
Словно в дивной сказке,
Наступила, наконец,
Золотая Пасха!

Վահագնի ծնունդը

 Երկնէր երկին, երկնէր երկիր,

Երկնէր եւ ծովն ծիրանի.

Երկն ի ծովուն ունէր եւ զկարմրիկն եղեգնիկ:

Ընդ եղեգան փող ծո՛ւխ ելանէր,

Ընդ եղեգան փող բո՛ց ելանէր.

Եւ ի բոցոյն վազէր խարտեաշ պատանեկիկ:

Նա հուր հեր ունէր,

Բո՛ց ունէր մօրուս,

Եվ աչկունքն էին արեգակունք:

Կարդա այսպես.

ծովն — ծովըն

զկարմրիկն — ըզկարմրիկըն

ի բոցոյն — ի բոցույն

Բառարան

երկնէր — երկնում էր ( ծնում էր )

երկին — երկինք ( ը )

ծովն ծիրանի — ծիրանի ծովը

երկն — երկունքը

ի ծովուն — ծովում, ծովի մեջ

ունէր — 1. բռնել էր 2. ուներ

զկարմրիկն եղեգնիկ — կարմիր եղեգնիկին

ընդ եղեգան փող — եղեգնի փողով

ելանէր — ելնում էր

ի բոցոյն — այն բոցից

վազէր — վազում էր

աչկունք — աչիկները

արեգակունք – արեգակներ

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ո՞վ է Վահագնը: Պատմի՛ր նրա մասին:

Վահագնը ռազմի քաջության, հաղթանակի ու ամպրոպի գերագույն աստվածն է հին հայկական դիցաբանության մեջ։ Վահագնը հին հայերի ամենասիրված աստվածներից էր։ Ըստ առասպելաբանության, կենսատու լույս անձնավորող Վահագնը, որպես քաջ որսորդ, մարտնչում է խավարը, չար ու վնասակար ուժերը մարմնավորող վիշապների դեմ։ Այդ պատճառով նրան տրվել են Վիշապաքաղ անունը։ Նա ուներ հրեղեն մորուք ու մազեր, արեգակնակերպ աչքեր։ Վահագնը ծնվելուն պես կռվի է բռնվում սև ու ամեհի վիշապների դեմ, սպանում նրանց, ազատում տիեզերքը կործանման սպառնալիքից։

1. Գույն մատնանշող բառերը դուրս գրիր: Ո՞րն է բանաստեղծության մեջ իշխող գույնը:

Ծիրանի, զկարմրիկն, խարտեաշ, հուր – կրակի գույնը

1. Նկարագրի՛ր  Վահագնի ծնունդը: Ո՞ր  հիմնական տարրերի ծնունդ է Վահագնը:

Ըստ ավանդության՝ Վահագնը ծնվել է տիեզերքի բուռն երկունքի ժամանակ, երբ նրա երեք բաղկացուցիչ մասերը՝ երկինքը, երկիրն ու ծովը բռնվում էին երկունքի ցավերով։ Երկունքից շառագունած ծիրանի ծովի մեջ վառվող եղեգնի ծխից ու բոց արձակող փողից վազելով ելել է պատանի Վահագնը։

1. Վահագնին նկարագրող պատկերները դո՛ւրս գրիր և ըստ դրանց ինքդ նկարագրի՛ր նրան:

Եւ ի բոցոյն վազէր խարտեաշ պատանեկիկ:

Նա հուր հեր ունէր,

Բո՛ց ունէր մօրուս,

Եվ աչկունքն էին արեգակունք:

Նա խարտեաշ պատանի էր, հուր հեր ուներ, բոց մորուք ուներ և արեգակի նման աչքեր։

1. Քո կարծիքով, այս ծնունդն իրակա՞ն է, երևակայակա՞ն, թե՞ ինչ-որ բան խորհրդանշող:

Իմ կարծիքով երևակայական է։

1. Բանաստեղծությունն աշխարհաբար դարձրո՛ւ:

Երկնում էր երկինքը, երկնում էր երկիրը,
Երկնում էր և ծիրանի ծովը.
Երկունքն էր բռնել ծովում նաև կարմիր եղեգնիկին.

Եղեգան փողից ծուխ էր ելնում,
Եղեգան փողից բոց էր ելնում,

Եվ բոցից դուրս էր վազում մի խարտյաշ պատանեկիկ.
Նա հուր մազեր ուներ,
Ուներ բոցեղեն մորուք,
Եվ աչքերն էին արեգակներ:

1. Paint-ով նկարի՛ր Վահագնի ծնունդը:

1. Ձայնագրի՛ր բանաստեղծությունը:

Հին Երևան, հին թաղամաս Կոնդ

Կոնդ, հին թաղամաս Երևանի արևելյան բարձրադիր մասում։ Հին Երևանի թաղամասերից։ Գտնվում է ժամանակակից Կենտրոն վարչական շրջանի սահմաններում։

Անվանումը տրվել է իր բարձր դիրքի պատճառով, քանի որ «կոնդ» հայերեն նշանակում է երկարաձիգ կամ բոլորակ բլու։ Պարսից տիրապետության ժամանակ այդ թաղի անունը փոխվել է և կոչվել «թափաբաշ», որը և Կոնդ բառի թարգմանությունն է ։

Կոնդում է գտնվում սուրբ Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին։

Պատմական Կոնդ թաղամասը երկար տարիներ եղել է մոռացության մատնված և հեռու է եղել քաղաքաշինական բարերար միջամտությունից։ Երևանի գլխավոր հատակագծերում Կոնդի կառուցապատումը, համակողմանի լուծում չստանալով, դարձել էր քաղաքի խնդրահարույց հանգույցներից մեկը։

Կոնդի վերակառուցման վերաբերյալ երկու անգամ մրցույթ է հայտարարվել և միայն երկրորդի դեպքում ընդունվել Արշավիր Աղեկյանի նախագիծը, որը համապատասխանում էր Կարեն Դեմիրճյանի մտապատկերին։ Կոնդում ևս նախատեսվում էր հանգստի, տուրիզմի և զվարճանքի օջախ ստեղծել՝ պահպանելով ազգային կոլորիտը։ Ուղղանկյուն այգու պարագծով նախատեսվում էր վերականգնել պահպանված 2-3 հարկանի հին տները և օգտագործել հայկական խոհանոցի ճաշատեսակներով ռեստորանների, սրճարանների, թեյարանների, ատրակցիոնների, խաղերի (այդ թվում նաև ազգային), գեղանկարչական ակումբների և այլնի համար։ 

Ղ. Աղայանի «Եղեգնուհին»

Ղ. Աղայանի « Եղեգնուհին »  հեքիաթից դո՛ւրս գրիր սպասավոր բառի բոլոր հոմանիշները։

Սպասավոր – աղախնի, նաժիշտ

Գումարման զուգորդական հատկությունը

Կրկնության փաթեթ 2

Բույսերի կառուցվածքը և կենսագործունեությունը

Մաս 1

Մեր շրջապատում կան շատ բույսեր: Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերին, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր: Դասարաններում և սենյակներում բույսերն աճեցվում են համապատասխան տարաներում, այստեղ բույսերը խնամքի առարկա են: Ի՞նչ է բնորոշ բույսերին:
Բույսը հիմնականում աճում է հողում: Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը` տեսանելի հատվածն է, որը գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույ­սի ստորգետնյա մասը: Արմատները լի­նում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերևները:

Մաս 2
Բացի նշվածից՝ բույսերի մի մասը ծաղկում է, տալիս պտուղներ և առաջաց­նում սերմեր: Ծաղիկները, պտուղները և սերմերը բույսի կառուցվածքի մասերն են: Ծաղկման շրջանում բույսերը շատ շքեղ են, գունեղ, գեղեցիկ ու բուրավետ: Արմատը, ցողունը, տերևը, ծաղիկը, պտուղը, սերմը բույսի օրգաններն են:
Բույսն անընդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝ լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ: Եթե ուշադիր դիտարկենք բույսի կյանքը, ապա կնկատենք այն, որ բույսը սնվում է, օգտագոր­ծում ջուր և ածխաթթու գազ, բույսի մարմնում առաջանում են տարբեր օր­գանական նյութեր: Բույսը նաև շնչում է, որի ընթացքում օգտագործում է թթվածին՝ կենդանիների և մարդու նման:

Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:
Բույսերի մասին շատ հետաքրքիր երևույթներ կարելի է դիտել անտա­ռում կամ մարգագետնում, դպրոցամերձ կամ տնամերձ հողամասում, շրջա­կա կանաչ աշխարհում: Բույսերը պետք է ոչ միայն ճանաչել, այլ նաև՝ պաշտպանել: Բույսերը մարդկանց «կանաչ բարեկամներն» են:
Բույսերի մասին գիտությունը կոչվում է բուսաբանություն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Շրջապատում որտե՞ղ են աճում բույսեր:

Բակում, անտառում, տանը

1. Ի՞նչ գիտեք բույսի մարմնի մասին: Ո՞րն է նրա ստորգետնյա, ո՞րը՝վերգետնյա հատվածը: Ի՞նչ կառուցվածք ունի բույսը: Բույսի ի՞նչ օրգաններ գիտեք:

1. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ՝ բույսի աճի և զարգացման համար:

Բույսի աճի և զարգացման համար անհրաժեշտ են բարենպաստ պայմաններ՝   լույ­ս, ջուր և պարարտանյութեր։

1. Ինչպե՞ս է դրսևորվում բույսի կենսագործունեությունը:

Բույսի կենսագործունեությունը դրսևորվում է նրա հոտով, ինչպես նաև բուրավետ լինելով:

1. Փորձեք նշել, թե ինչո՞վ են բույսերը կարևոր մարդու կյանքում։

 Բույսերը նախ արտադրում են թթվածին, որը անհրաժեշտ է մարդուն և պարգևում են գեղագիտական հաճույք:

Ղ.Աղայանի «Եղեգնուհին»  հեքիաթը

1. Կրկնի՛ր Ղ. Աղայանի «Եղեգնուհին» հեքիաթը, դերերով պատմե՛լ սովորիր: Բակում կամ դասարանում խմբերով խաղալու-բեմադրելու ենք հեքիաթը: 
   
2. Ղ. Աղայանի «Եղեգնուհին» հեքիաթի առաջադրանքները կատարի՛ր՝

1. Բացատրի՛ր եղեգնուտ, բոշա, չոլեչոլ, շուշաբանդ, նաժիշտ, խարդախություն, ուռկան, ընծա, ճարահատյալ, եղելություն բառերը:
   
   եղեգնուտ – վայր
   բոշա – գնչու
   չոլեչոլ – չոլեչոլ գցել
   շուշաբանդ – ապակեպատ
   նաժիշտ – սպասավորուհի
   խարդախություն – խաբեբայություն
   ուռկան – ձկնորսական ցանց
   ընծա – նվեր
   ճարահատյալ – ճարը կտրած
   եղելություն – դեպք
   
2. Թագավոր, թագուհի, խարդախություն բառերն ածանցավոր բառեր են: Առանձնացրո՛ւ ածանցները արմատներից:
   
   Թագավոր – թագ + ավոր
   թագուհի – թագ + ուհի
   խարդախություն – խարդախ + ություն
   
3. Հեքիաթի ամեն մասի համար 2 երկու հարց մտածի՛ր:
   
   1) Թագավորի որդին ինչպիսի՞ աղջիկ էր ուզում։
   Թագավորը գտա՞վ այդ աղջկան որտեղից։

2) Ի՞նչ պատահեց եղեգնուհու հետ։
Ո՞ւմ տարան պալատ։

3) Արքայորդու համար ի՞նչպիսի ձուկ բռնեցին։
Ո՞րն էր բոշա աղջկա ցանկությունը։

4) Ի՞նչ հրամայեց բոշա աղջիկը։
Ի՞նչ ծառի մասին էր խոսքը։

5) Արքայորդը ի՞նչպես իմացավ եղեգնուհու մասին։
Ի՞նչպես պատժեցին բոշային։

1. Հեհիաթի մասերը վերնագրի՛ր:
   
   1) Արքայորդու հարսնացուն
   2) Բոշա աղջիկը
   3) Եղեգնուհի ձուկը
   4) Եղեգնուհին և պառավը
   5) Չարի վերջը
   
2. Ուռկան,  ձուկ, ավազան, ձկնորս բառերը դարձրո՛ւ հոգնակի:
   
   Ուռկան – ուռկաններ
   ձուկ – ձկներ
   ավազան – ավազաններ
   ձկնորս – ձկնորսներ
   
3. Բոշա, շուշաբանդ, մարդիկ, հեշտ, եղեգնուտ  բառերի շարքում կա մեկը, որը գոյական չէ. մնացածը գոյականներ են: Գտի՛ր և դո՛ւրս գրիր այդ բառը և որոշի՛ր, թե այդ բառն ինչ խոսքի մաս է։
   
   Հեշտ բառը գոյական չէ, այդ բառը ածական խոսքի մաս է։
   
4. Հեքիաթի որևէ հատված նկարի՛ր(paint-ով կամ այլ ծրագրով, կարող ես նկարել)։

Այցելություն Էրեբունի պատմահնագիտական արգելոց – թանգարան

Մենք այսօր ընկ Ֆլորաի հետ միասին այցելեցինք « Էրեբունի պատմահանգիտական արգելոց – թանգարան » այնտեղ մենք տեսանք ուրարտական թագավորության քարտեզը։ Այնտեղ կար արձաններ, շատ նկարներ, կենցաղային իրեր և այլն, նաև մենք տեսանք սեպագրենր դրանք վեցն էին իսկ նկարի մեջ երևում է հինգը։ Վերջում գնացինք մի սրահ որտեղ տեսանք երեխաների նկարած նկարներ նրանք շատ գեղեցիկ նկարներ էին նկարել։ Թանգարանից հետո մենք մի տեղ բարձրացանք այնտեղ մենք բոլորով երգեցին Երևանի մասին երգը։ Մենք այսօր շատ լավ օր անցկացրեցինք։

Осеннее ненастье

Целый день льёт мелкий дождь. С деревьев в саду осыпались почти все листья. Резкий ветер гонит их по земле. Опустели птичьи гнёзда. Только воробьи мокнут на ветках. Холодно, сыро поздней осенью. Скорее бежим в тёплое жильё!