03.04.25

1. Կետերի փոխարեն գրի´ր ժամանակ ցույց տվող տրված բառերից կամ բառակապակցություններից մեկը:
   Հաճախ, արդեն, շուտով ապագայում, հենց նոր, վաղուց, միշտ, ինչ-որ ժամանակ, այսօր, գիշեր ու զօր, առաջին անգամ, ոչ շատ վաղուց:

Առաջին անգամ գտան այս ջրհորը, ջուրն էլ շատ սառն է ու համով, արի դու էլ խմիր:
Անապատում ջուրը այսօր էլ ոսկով են գնահատում:
Երեք հազար տարի ապրեց այն ծառը, որի տակ փիլիսոփա Պլատոնը միշտ զրուցում էր իր սաների հետ:
Պատառաքաղը առաջին անգամ՝ ընդամենը չորս դար առաջ է հայտնագործվել: Ինչ -որ ժամանակ Ֆրանսիայի թագավոր Հենրի Երրորդն է օգտագործել, որովհետև ձեռքով ուտելիս ճերմակ օձիքը կեղտոտում էր:
Հարավային Ամերիկայի բնակիչները ոչ շատ վաղուց են սկսել կարտոֆիլ մշակել՝ 14 հազար տարի առաջ:

Շուտով ապագայում առանց բանվորների գործարաններ են լինելու: Վաղուց արդեն Ճապոնիայի Նագոյա քաղաքում կա այդպիսին. նրա տասնութ ռոբոտներն աշխատում են գիշեր ու զօր և առանց հանգստյան օրերի:

Քաղաքային աղբի մեջ հաճախ են լինում ջարդված ապակի ու հին շշեր: Գերմանացի ինժեներները դրանք օգտագործելու ձևը արդեն գտել են. դրանցից ջրատար խողովակներ են պատրաստելու:

2. Տրված բայերի հրամայական և արգելական հրամայական եզակի և հոգնակի ձևերը կազմի´ր:
Հագցնել, անցկացնել, վախեցնել, սևացնել, հանգստացնել, հասցնել:

Հագցնել – հագնվեք, հագնվիր
Անցկացնել – անցկացրեք, անցկացրու
Վախեցնել – վախեցրու, վախեցրեք
Սևացնել – սևացրեք, սևացրու
Հանգստացնել – հագստացեք, հագստացրու
Հասցնել – հասցրեք, հասցրու

3. Ընտրի՛ր Եղիշե Չարենցի բանաստեղծություններից ընտրի՛ր 3-ը, քեզ անհասկանալի բառերը դուրս գրի՛ր, բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր, լավ կարդա հասկանալով և ձայնագրվի՛ր:

4. Բառակապակցություններ կազմի´ր՝ հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:

Փաթաթվել ու՞մ, ի՞նչին

Փաթաթվել խաղալիքին։

Գրկել ու՞մ ի՞նչ(ը)

Գրկել մայրիկին։

Խանգարել ու՞մ, ի՞նչը

Խանգարել դասընկերոջը։

5. Առածները  լրացրո´ւ ընդգծված բառերի հականիշներով:

Չկա չարիք առանց բարիքի:
Ջրի բերածը ջուրը կտանի:
Տերովին տերն է պահել. անտերին գայլն է կերել:
Մտնելուց աոաջ միտք արա, թե ոնց դուրս գաս:
Ինչքան  գետնի երեսն է, յոթ էնքան գետնի տակ է:

Ուղղանկյունանիստի ծավալ

Ուղղանկյունանիստի մակերևույթը և նրա մակերեսը

Լուսնի անդրադարձումը :Հայլիներ

Լույսի աղբյուրները տեսանելի են նրանց արձակած լույսի շնորհիվ։

Այն մարմինները, որոնք լույս չեն արձակում, սակայն տեսանելի են, քանի որ անդրադարձնում են լույսի աղբյուրներից իրենց վրա ընկած լույսը՝ հանդիսանում են լույսի երկրորդային աղբյուրներ։

Լույսը լավ են անդրադարձնում հայելային, ողորկ մակերևույթները։ Փորձը հաստատում է, որ հայելիները լույսն անդրադարձնում են որոշակի օրենքով, որը կոչվում է անդրադարձման օրենք։ Ընկնող ճառագայթը և անդրադարձած ճառագայթը հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի հետ կազմում են հավասար անկյուններ։ Ընկնող ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անկման անկյուն: Անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն:Լույսի անդրադարձման անկյունը հավասար է անկման անկյանը:

Հայելիները լինում են հարթ, ուռուցիկ և գոգավոր:

Անդրադարձման երևույթի վրա է հիմնված հարթ հայելում առարկայի պատկերի ստացումը: Երբ առարկան տեղադրում ենք հայելու առջև, մեզ թվում է, որ ճիշտ իր նման մեկ այլ առարկա գտնվում է հայելու հետևում: Դա առարկայի պատկերն է:

Առարկայի պատկերը հայելում կեղծ է:

Առարկայի պատկերը հայելում միշտ ուղիղ է, այսինքն՝ շրջված չէ:

Առարկայի պատկերը հայելուց ունի նույն հեռավորությունը, ինչ առարկան:

Առարկայի պատկերի չափերը հավասար են առարկայի չափերին:Ի տարբերություն այլ մակերևույթների՝ հայելին գրեթե ամբողջովին անդրադարձնում է իր վրա ընկնող լույսը: Հայելային որոշ հատկություններ ունի ջրի անշարժ մակերևույթը, որում նույնպես կարելի է տեսնել շրջապատի մարմինների ոչ շատ հստակ պատկերը:

Անդրադարձումը լինում է հայելային և ցրիվ:

Հայելային մակերևույթներից լույսն անդրադառնում է զուգահեռ փնջերով՝ հայելային:

Խորդուբորդ մակերևույթներից լույսն անդրադառնում է տարբեր ուղղություններով՝ ցրիվ։ 

Կինոթատրոններում լույսի ցրիվ անդրադարձում առաջացնելու համար օգտվում են խորդուբորդ մակերևույթով էկրաններից, որպեսզի այն տեսանելի լինի դահլիճի բոլոր մասերից և չփայլի ինչպես ձեր գրատախտակը:

Լույսի ցրիվ անդրադարձման շնորհիվ են ծառերը, շենքերը և այլ առարկաներ երևում բոլոր կողմերից:

Լույսի բեկումը,ոսպնյակներ

Լույսի ճառագայթի ուղղության փոփոխությունը մի միջավայրից մյուսին անցնելիս, կոչվում է լույսի բեկում:

Լույսի բեկմամբ են բացատրվում բազմաթիվ օպտիկական երևույթներ. բերենք դրանցից մի քանիսը՝

1. ջրամբարի խորությունը մեզ թվում է ավելի փոքր քան իրականում է,  

2. ջրով լի բաժակի մեջ մտցված ձողիկը թվում է կոտրված,

3. հորիզոնի նկատմամբ Արեգակի և աստղերի դիրքը թվում է իրականից ավելի բարձր, իսկ Արեգակի չափերն ավելի մեծ, երբ այն հորիզոնին մոտ է:

4.մթնոլորտի անհամասեռությամբ և նրանում լույսի բեկմամբ է պայմանավորված աստղերի առկայծումը և օդատեսիլի (միրաժ) առաջացումը:

Ոսպնյակներ

Գործնական մեծ նշանակություն ունի լույսի բեկման երևույթը ոսպնյակներում:

Գնդային մակերևույթներով սահմանափակված ապակենման մարմինները կոչվում են ոսպնյակներ:

Օրինակ

Ոսպնյակներ են ակնոցի, խոշորացույցների ապակիները:

Ոսպնյակները լինում են հավաքող և ցրող:

Օրինակ
Ոսպնյակներ են ակնոցի, խոշորացույցների ապակիները: Ոսպնյակները լինում են հավաքող և ցրող:
Հավաքող (ուռուցիկ) ոսպնյակների միջին մասը ավելի հաստ է, քան եզրային մասերը։

Երբ լույսի զուգահեռ ճառագայթներն ընկնում են հավաքող ոսպնյակի վրա, դրանից անցնելուց հետո հավաքվում են մի կետում: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կիզակետ: Հավաքող ոսպնյակը ունի երկու իրական կիզակետ:
Հավաքող ոսպնյակի օգնությամբ կարելի է Արեգակից եկող լուսային էներգիան հավաքել մի կետում և այրել թուղթը: Ցրող (գոգավոր) ոսպնյակների եզրերը հաստ են, իսկ միջին մասը՝ բարակ։ Ցրող ոսպնյակի վրա ընկնող զուգահեռ ճառագայթները դրանից դուրս են գալիս ցրված: Մի կետում հավաքվում են նրանց շարունակությունները: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կեղծ կիզակետ: Ցրող ոսպնյակը ունի երկուկեղծ կիզակետ:

Հավաքող և ցրող ոսպնյակները օգտագործվում են բազմազան օպտիկական սարքերում՝ ճառագայթների ընթացքը պահանջվող ձևով փոփոխելու համար:

Դրանք օգտագործվում են մանրադիտակներում, աստղադիտակներում, լուսանկարչական ապարատում, հեռադիտակներում, խոշորացույցներում և այլն:

Լրացուցիչ աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:

Լույսի ճառագայթի ուղղության փոփոխությունը մի միջավայրից մյուսին անցնելիս, կոչվում է լույսի բեկում:

2. Ի՞նչ է ոսպնյակը:

Գնդային մակերևույթներով սահմանափակված ապակենման մարմինները կոչվում են ոսպնյակներ:

3. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:

Երբ լույսի զուգահեռ ճառագայթներն ընկնում են հավաքող ոսպնյակի վրա, դրանից անցնելուց հետո հավաքվում են մի կետում: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կիզակետ:

4.Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։

Փորձը հաստատում է, որ հայելիները լույսն անդրադարձնում են որոշակի օրենքով, որը կոչվում է անդրադարձման օրենք։

5.Նշի՛ր հայելիների տեսակները

Հայելիները լինում են հարթ, ուռուցիկ և գոգավոր:

6.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադարձման անկյուն։

Անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն:

31.03.25մայրենի,6-րդ դասարան

1.Ընդգծված բառակապակցություններն ածանցավոր բառերով փոխարինի´ր:

Պոչ չունեցող  կապիկներ էին ապրում այս ջունգլիներում:

Անպոչ կապիկներ էին ապրում այս ջունգլիներում:

Ատամ ունեցող անիվներով մեքենաները հարմար էին այս ճանապարհներին:

Ատամավոր անիվներով մեքենաները հարմար էին այս ճանապարհներին:

Խնամում էր տղային իբրև մայր՝ չտարբերելով նրան իր երեխաներից:

Խնամում էր տղային մայրացու չտարբերելով նրան իր երեխաներից:

Զորություն ունեցող երկրների ցանկում նաև Հայաստանն էր հիշատակվում:

Զորավոր երկրների ցանկում նաև Հայաստանն էր հիշատակվում:

Ալյուրը վրան ձեռքերը քսեց գոգնոցին և դուրս եկավ հյուրին դիմավորելու:

Ալրոտ ձեռքերը քսեց գոգնոցին և դուրս եկավ հյուրին դիմավորելու:

Շունը ուրախ թափահարում էր պոչը երևում էր՝ բարեկամի պես էր տրամադրված:

Շունը ուրախ թափահարում էր պոչը երևում էր՝ բարեկամաբար էր տրամադրված:

Չորս ոտք ունեցող այդ կենդանիներից գյուղացիները պրծում չունեին:

Չորսոտանի այդ կենդանիներից գյուղացիները պրծում չունեին:

Հոր նման հոգ էր տանում նրանց մասին:

Հայրաբար հոգ էր տանում նրանց մասին:

Կապույտին տվող երանգ ուներ նրա նոր զգեստը:

Կապտավուն երանգ ուներ նրա նոր զգեստը:

Որպես մտերիմ՝ խորհուրդ էր տալիս չանել այդ բանը:

Մտերմաբար խորհուրդ էր տալիս չանել այդ բանը:

Մի քիչ դեղնավուն վերնաշապիկ էր հագին:

Դեղնավուն վերնաշապիկ էր հագին:

2.Գրի՛ր շարադրություն.,, Ինչքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս —
Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի,, վերնագրով:

Ինչքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս – Այնքան աշխարհը անուշ ու
ցանկալի կլինի այսինքն երբ դու քո երկիրը, քո քաղաքը սրում ես, նա քեզ համար
ավելի լավն ու գեղեցիկ է լինում։ Բնությանը ինչ տալիս ես այն էլ վերցնում ես,
պետք է բնությունը պահպանես և չկեղտոտես։

3. Փակագծում տրված գոյականները գրի՛ր եզակի կամ հոգնակի ձևով:
Նախադասություններից դուրս գրի՛ր ենթականերն ու ստորոգյալները:

(Աղջիկ) Աղջիկը երկար նայեց հեռացող գնացքին: (Օր) Օրերը ճամբարում արագ ու հետաքրքիր են անցնում: Երեկոյան էլեկտրական լարերին թառել էին ծիծեռնակներ (ծիծեռնակ): (Մարդ) Մարդիկ հավաքվել էին հրապարակում: (Կին) կանայք ամեն երեկո հավաքվում էին մոտակա այգում՝ քննարկելու օրվա անցուդարձը: Այդ ծովի (ջուր) ջուրը շատ մաքուր է: Ձնապատ (փողոց) փողոցը դեռ դատարկ էր: Արևածագին բոլոր (երեխա) երեխաները արդեն դրսում էին: (Ձիավոր) Ձիավորները փորձում էին անձայն մոտենալ դարպասներին:

Կարդա՜ պատմվածքը։

1․ Փոքրիկ դրախտ։ Դինո Բուցատի

Երջանկության ձևերը շատ են տարբեր: Գեներալ Օրանգուի ղեկավարած երկրի բնակիչները երջանիկ են այն օրվանից, երբ նրանց արյան մեջ ընկան ոսկե ձկնիկները: Ու պետք չէ զարմանալ դրանից: Քիչ կոպիտ՝ այդ ձկնիկերը ոսկե չեն, այլ ընդամենը` ոսկեգույն, սակայն բավական է տեսնել, թե ինչպես են փայլում ու ինչ կայտառ են, և դու ուզում ես ունենալ նրանցից: Իշխանությունն անմիջապես հասկացավ սա, երբ ինչ – որ մի բնագետ որսաց առաջին ձկնիկներին, ու սկսեցին արագորեն բազմացնել դրանց բարենպաստ պայմաններում: Մասնագետներին հայտնի «Z-8» ոսկե ձկնիկը չափազանց փոքր է. պատկերացրեք հավը ճանճի չափերով, ոսկե ձկնիկը այդ հավի մեծության է: Ուստի, երբ լրանում է երկրի բնակիչների տասնութ տարին, առանց դժվարության ներարկում են ձկնիկները նրանց արյան մեջ. նշված տարիքը ու ներարկման գործողությունը սահմանված են օրենքով: Բոլոր երիտասարդներն ու աղջիկներն անհամբերությամբ սպասում են օրվան, թե երբ կմտնեն այդ հատուկ բժշկական կենտրոններից մեկը, ուր նրանք գալիս են իրենց ընտանիքների ուղեկցությամբ ու ձեռքի երակներին միացնում են փողակը, որը միաժամանակ թափանցիկ երակի մի մասն է` լի ֆիզիոլոգիական լուծույթով, որտեղ հետո բաց են թողնում քսան ոսկե ձկնիկներ: Երջանիկը ու նրա ընտանիքը վայելում են ոսկե ձկնիկների խաղերը անոթի մեջ, մինչև որ նրանք, մեկը մյուսի հետևից, արդեն անշարժ, ու թվում է՝ վախեցած, լույսի փոքրիկ ցոլքերով մտնում են երակի մեջ: Կես ժամում քաղաքացին ստանում է ոսկե ձկնիկների մի ամբողջ վտառ, ապա հեռանում՝ հանդիսավորությամբ նշելու իրեն հասած երջանկությունը: Ուշադիր լինելու դեպքում կտեսնենք, որ երկրի բնակիչները երջանիկ են առավելապես երևակայության շնորհիվ, քան իրականության հետ ուղղակի շփման: Ոսկե ձկնիկներին ներարկելուց հետո տեսնելը արդեն հնարավոր չէ, ամեն ոք գիտի` նրանք անդադար անցնում են երակների ու զարկերակների հսկա ծառով ու յուրաքանչյուրին վերջին րոպեներին քնից առաջ թվում է, թե իր փակված կոպերի բաժակներում երևում ու անհետանում են այդ շողարձակող կայծերը, որոնք առանձնանում են իրենց փայլով՝ գետերի ու գետակների կարմիր ֆոնին, որոնցով շարժվում են նրանք:
Հատուկ հուզմունք է առաջացնում միտքը, թե քսան ոսկե ձկնիկները նույն պահին սկսում են բազմանալ: Սա է պատճառը, որ երկրի բնակիչը պատկերացնում է նրանց` փայլուն ու անթիվ՝ մարմնի տարբեր մասերում. ինչպես են դրանք սպրդում գլուխ, ինչպես են հոսում դեպի մատների ծայրերը, ինչպես են կուտակվում կոնքային մեծ զարկերակներում, լծային արյունադարձ երակներում կամ անհավանական ճկունությամբ թափանցում մարմնի ամենաթաքուն անկյունները: Ներքին այդ հայացքի ամենամեծ ուրախությունն ապահովում է ոսկե ձկնիկների փուլային անցումը սրտով, ուր թեք ոլորաններ են, լճակներ, սրընթաց հոսանքներ` հարմար խաղերի ու շփման համար: Այս մեծ ու աղմկոտ նավահանգստում ծանոթանում են ոսկե ձկնիկները, ընտրում զույգեր, միավորում ճակատագրերը: Պատանին կամ պարմանուհին սիրահարվում են՝ համոզված, թե տղայի (կամ աղջկա) սրտում նույնպես մի ոսկե ձկնիկ գտավ իր զույգին: Մի քանիսը նույնիսկ խուտուտ հիշեցնող զգացումը բացատրում են համապատասխան վայրերում ոսկե ձկնիկների զուգավորմամբ: Կյանքի գլխավոր ռիթմերը արտաքնապես համընկնում են նույն ռիթմերին` արդեն նրանց ներսում. ուստի՝հնարավո՞ր է առավել ներդաշնակ երջանկություն: Պատկերը մռայլում է սոսկ հանգամանքը, թե երբեմն – երբեմն ոսկե ձկնիկներից որևէ մեկը մեռնում է: Ու թեպետ ապրում են երկար, սակայն օրերից մի օր, մեռնողի մարմինը` արյան հմայական շարժումներով, ի վերջո, խցանում է անցումը զարկերակից երակ – երակից որևէ անոթ: Երկրի բնակիչներին հայտնի են ախտանիշները, որոնք նաև շատ պարզ են. դժվարանում է շնչելը, ու երբեմն պտտվում է գլուխը: Եթե զգում է սույն երևույթը, ուրեմն անմիջապես հանում են ներարկման սրվակը. որը պահում են տանը՝ նման դեպքերի համար: Մեռած ձկնիկը սրվակի պարունակությունից հաշված րոպեների ընթացքում ներծծվում է, ու նորից կարգավորվում է արյան շրջանառությունը: Յուրաքանչյուրին պաշտոնապես թույլատրված է օգտագործել ամիսը երեք սրվակ` հաշվի առնելով հանգամանքը, թե ոսկե ձկնիկները բազմանում են արագ, ու ժամանակի ընթացքում նրանց մահերի քանակը նույնպես աճում է: Գեներալ Օրանգուի իշխանությունը սրվակի արժեքը սահմանել է քսան դոլլար, որը տարվա ընթացքում երկրին մի քանի միլիոն եկամուտ է բերում: Եթե արտասահմանցի դիտորդները որակում են սույնը որպես ծանր հարկ, ուրեմն երկրի բնակիչները բողոքում են, քանի որ յուրաքանչյուր սրվակ վերադարձնում է նրանց երջանկությունը, իսկ երջանկության համար վճարելը միանգամայն արդարացի է: Աղքատ ընտանիքների մասին խորհելիս (ինչը հաճախ է պատահում), իշխանությունը հնարավորություն է ընձեռում նրանց ձեռք բերել սրվակները ապառիկով՝ բռնագանձելով կրկնակի, ինչը լիովին տրամաբանական է: Եթե վերոնշյալ հարմարավետ պայմաններից հետո էլ ինչ – որ մեկը մնում է առանց սրվակների, ուրեմն դիմում է գերհաջողակ սև շուկային, որին իշխանությունը թույլատրում է ծաղկել` ըմբռնելով մարդկանց կարիքները ու ցանկանալով օգնել նրանց՝ հանուն ժողովրդի ու մի քանի գնդապետների բարօրության: Ի վերջո, ի՞նչ նշանակություն ունի աղքատությունը, երբ հայտնի է, որ բոլորն ունեն ոսկե ձկնիկներ, ու ոսկե ձկնիկներ կստանան բոլոր սերունդները, ու կրկին ու կրկին կլինեն տոնակատարություններ, կլինեն պարեր, կլինեն երգեր:

Անծանոթ բառեր

Գերհաջողակ – ամենահաջողակ
Շողարձակող – շողերը արձակող
Ներդաշնակ – համահունչ

Առաջադրանքներ

Ա ․Ընտրե՛ք այն միտքը, որը Ձեր կարծիքով ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարներից է: Հիմնավորե՛ք Ձեր ընտրությունը.

• իշխանությունները հոգ էին տանում ժողովրդի մասին,
• իշխանությունները լուծել էին աղքատության խնդիրը,
• այս պետությունը հիմնված էր խաբեության վրա,
• իշխանությունը գտել էր երջանիկ լինելու գաղտնիքը:

4. Տեքստին որքան հնարավոր է բառեր ավելացրու: Գրի՛րէ ի՞նչ հարցի են պատասխանում ավելացրածդ բառերը:

Կոշիկի մի ֆիրմա իր աշխատակիցներից երկուսին Աֆրիկա ուղարկեց, որ պարզի, թե արդյոք իր կոշիկներն այնտեղ կարո՞ղ Է վաճառել: Շուտով գործուղվածներից  մեկը հայտնեց, թե. «Կոշիկ արտահանելու ոչ մի հեռանկար չկա. այստեղ բոլորը բոբիկ են քայլում»: Մյուսը  դրությունն լրիվ այլ կերպ գնահատեց. «Հեռանկարները շատ հիանալի են. բոլորը  բոբիկ մարդիկ են քայլում»:

5. Ընդգծի՛ր նախադասությունների ենթականերն ու ստորոգյալները և կետադրի՛ր։

Ամառային սիրուն երեկո էր և արեգակն արդեն թեքվում էր դեպի իր մուտքը: Մի փոքր տոթ օդին խառնվել էր մեղմ հովիկը և զբոսնելը հաճելի էր դարձել: Հանգստյան օր էր ծովափին շատ մարդիկ կային: Բոլորն անհանգիստ էին և հայացքներն ուղղել էին ծովում ինչ-որ կետի: Ոչ ոք չէր ուզում բան ասել և չէր էլ ուզում լսել ինչ- որ բան: Միայն բարձրախոսն էր անտարբեր ընդհանուր հուզմունքին և բարեխղճորեն իր գործն էր անում. զբաղեցնում էր հանգստացող հասարակությանը: Հաղորդավարը միապաղաղ ձայնով ինչ-որ բան էր կարդում և այդ ձայնը մատնում էր ձանձրույթն ու հոգնածությունը: Մակույկավարների տնակում անվերջ զնգում էր հեռախոսը և ոչ մեկը չէր մոտենում, որ խոսեր կամ գոնե անջատեր այն:

Ենթակա – արեգակն, հովիկը, օր, մարդիկ, ծով, կետ, բարձրախոս, գործ, հաղորդավարը, ձայն, տնակ, հոռախոս։

Ստորոգյալ – թեքվում էր , խառնվել էր, լսել, զբաղեցնում էր, կարդում էր, մատնում էր, զգում էր։

6.Պատմի՛ր ուղտի անունից.

Գարնանը մոծակը դուրս եկավ ուղտի ականջից, ուղղեց թևիկներն ու տզզաց.
-Շնորհակալ եմ հյուրընկալության համար, ես գնում եմ:
Ուղտը վիզը ծռեց, մի կերպ տեսավ իր հետ խոսող մոծակին ու ասաց.
— Դու ո՞վ ես, ես քեզ չեմ ճանաչում, էլ ուր մնաց, թե հյուրընկալեմ, էն էլ իմ ականջում:

Ես իմ վիզը ծռեցի և մի կերպ տեսա իմ հետ խոսող մոծակին ու ասացի․
— Դու ո՞վ ես, ես քեզ չեմ ճանաչում, էլ ուր մնաց, թե հյուրընկալեմ, էն էլ իմ ականջում:

7. Կարդա՛ և ընդգծի՛ր քո կարծիքով ամենակարևոր միտքը: Հիմնավորի՛ր ընտրությունդ:

Ճանապարհ

Ես մեկնում եմ:

Վաղն արդեն կմեկնեմ:

Ուղին կլինի երկար, երկար:

Կգնամ գնացքով:

Գնացքը կունենա հարյուր, գուցե հազար ու բյուր վագոն:

Յուրաքանչյուր վագոն կունենա հարյուր պատուհան, որովհետև ամեն վագոն մի հարյուրակ է:

Կբարձրանամ վերջին վագոնն ու կկանգնեմ վերջին վագոնի պատուհանի մոտ, որպեսզի գոնե մի քիչ մոտ լինեմ քեզ…

Նրանով են նման որ բոլոր նախադասությունները կապված են ճանապարհ բառի հետ։

Վաղն արդեն կմեկնեմ

Ես վաղն արդեն կմեկնեմ Վրաստան որպեսզի նշեմ այնտեղ իմ ծնունդը։ Ես հավագեցի իմ ճամխրունկը, իսկ հետո մի փոքր քնեցի երբ արդնացա ժամը մեկն էր ես արդնացա պատրաստվեցի և մենք գնացինք մեկնելու ժամը երկուսին մենք թռանք։ Երբ մենք հասանա գնացինք հյուրանոց և հանգստացանք։ Հաջորդ օրը մենք գնացինք Դեննդրոպարկ այտեղ շատ գեղեցիկ էր և կանաչ, ես այտեղ տեսա Ֆլամինգոների, թութակների և տարբեր այլ թռչունների։
Մյուս օրը գնացինք ուրիշ քաղաք այդ քաղաքի անունը Բաթումի է, այնտեղ տեսանք արձանը, և նստեցինք սատանի ավնիվ։

Գործնական հայոց լեզու

1.Տեքստը վերականգնի՛ր նախադասությունները վերադասավորելով:

Այդ քարայրներից ամենամեծը ենթադրաբար հարյուր խորանարդ մետր տարածություն է գրավում: Ռուս տիեզերագնացներն այդ մասին երբեք չեն նշում, և պարզ չէ` չե՞ն տեսել, թե՞ պարզապես «դրա մասին չի կարելի խոսել»: Դեռես 60-ական թվականների սկգբին աստղագետ Կ. Սագանը հայտնեց, որ Լուսնի մակերևույթին հսկայական  քարայրներ կան: Եթե Երկրին մոտեցած կամ Երկրի վրա իջած «թոչող ափսեները» հազարավոր մարդիկ տեսնում են, Լուսնի վրա իջած ՉԹՕ-ների մասին միայն աստղանավորդներն ու տիեզերագնացները կարող են վկայել: Ինչ վերաբերում է ամերիկացիներին, մամուլն այնքան է գրել, որ դժվար է որոշել, թե ո՛րն է ճշմարտությունը: Այնտեղ կյանքի համար բարենպաստ պայմաններ կարող են լինել: Լուսնի հետ կապված առեղծվածները բազմաթիվ են:

Դեռես 60-ական թվականների սկգբին աստղագետ Կ. Սագանը  հայտնեց որ Լուսնի մակերևույթին հսկայական  քարայրներ  կան: Այդ քարայրներից ամենամեծը  ենթադրաբար հարյուր խորանարդ մետր տարածություն է գրավում: Այնտեղ կյանքի համար բարենպաստ պայմաններ  կարող են լինել : Լուսնի հետ կապված առեղծվածները  բազմաթիվ են : Եթե Երկրին մոտեցած կամ Երկրի վրա իջած «թռչող ափսեները» հազարավոր մարդիկ տեսնում են, Լուսնի վրա իջած ՉԹՕ-ների մասին միայն աստղանավորդներն ու տիեզերագնացները կարող են վկայել: Ինչ վերաբերում է ամերիկացիներին, մամուլն այնքան է գրել, որ դժվար է որոշել, թե ո՛րն է ճշմարտությունը:

2. Տեքստը փոխադրի՛ր իբրև զրույց:

-Ո՞վ է հայտնագործել պաղպաղակը,- հարցրեց ընկերս։

— Հայտնի է, որ Սիցիլիան նվաճած արաբները տասնմեկերորդ դարում մի հետաքրքիր ուտելիք էին պատրաստում. թռչունի ձվի պարունակությունը դատարկում էին, դատարկ կճեպի մեջ համեմված ջուր լցնում և մի գիշեր թողնում ձյան մեջ, – պատասխանեցի ես։

— Հին հռոմեացիները նույնպես ունեցել են իրենց սառն աղանդերը, հանում էին դեղձի միջուկը և փոխարենը` մեջը սառույցի կտորներ լցնում, – ասաց հայրիկս։

— Առաջնությունը, սակայն, հին չինացիներին է պատկանում: Նրանք հռոմեացիներից դեռ շատ առաջ, որպես սառն անուշեղեն, գործածել են ձյունը` լիմոնի, նարնջի կտորների ու նռան հատիկների հետ խառնած: Եվ ճիշտ են արել, դա շատ համով է, – ասաց մայրիկս:

3.Տրված արտահայտություններից  յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմի՛ր` 
դրանք գործածելով՝.
ա) ուղիղ իմաստով,
բ) որպես դարձվածք:

Լեզուն չորանալ

Այնքան ծարավ էր որ լեզուն չորացավ։
Շունը բաձր հաչաց նա էլ վախեցավ։

ջուրը չտեսած ՝բոբիկանալ

Այնքան լուջ եղիր որ ջուրը չտեսած չբոբիկանաս։

ականջը մտնել

Մեղուն մտտավ ականջը։
Նա ինձ ականջ էր դնում։

4.Թարգմանի՛ր Օշոյի հետևյալ առակը.

Одному человеку его психоаналитик порекомендовал отдохнуть в горах. Тот вечно жаловался то на то, то на это, и всегда задавал кучу недоверчивых вопросов. Он всегда обо всем беспокоился, был очень насторожен и с опаской относился ко всему окружающему. И вот ему посоветовали поехать отдохнуть и расслабиться.
На следующий день психоаналитик получил от него телеграмму. «Я чувствую себя здесь на удивление счастливым, — писал тот. — Странно, к чему бы это?»

Մի մարդուն իր հգեբանը խորուրդ տվեց հանգստանալ սարեում ։ Նա միշտ բողոքում էր սրանից ու նրանից, և միշտ շատ հարցեր էր տալիս։ Նա միշտ անհագստանում էր ամեն ինչից, շատ զգուշավոր էր և զգուշանում էր իրեն շրջապատող ամեն ինչից։Եվ այսպես, նրան խորհուրդ են տվել գնալ հանգստանալ ու հանգստանալ։

Հաջորդ օրը հոգեվերլուծաբանը հեռագիր ստացավ նրանից. «Այստեղ ինձ զարմանալիորեն երջանիկ եմ զգում»,- գրել է նա։ «Տարօրինակ է, ի՞նչ կարող է դա նշանակել»: